Jak pomóc alkoholikowi wyjść z nałogu?

Osoby borykające się z uzależnieniem alkoholowym osoby bliskiej – współmałżonka, partnera, rodzica, dziecka – często zastanawiają się, jak pomóc alkoholikowi wyjść z nałogu, podczas gdy same padają ofiarami współuzależnienia. Dlatego w pierwszej kolejności, zanim zaoferujemy wsparcie osobie uzależnionej, powinniśmy zadbać o siebie i swoje dobro. Może nam w tym pomóc terapia uzależnień – indywidualna lub grupowa dla osób współuzależnionych. Paradoksalnie udział w terapii i wychodzenie z destrukcyjnych schematów współuzależnienia może stać się przyczynkiem do tego, że sam uzależniony zdecyduje się podjąć leczenie. Oczywiście taka kolej rzeczy nie jest zasadą, a terapii dla osób współuzależnionych nie należy traktować jako narzędzia do przekonania alkoholika do podjęcia leczenia. Jej celem jest wsparcie osób współuzależnionych, których życie rodzinne i nierzadko zawodowe traci na jakości z powodu nałogu bliskiej osoby.

Co ważne, w sytuacji w której osoba uzależniona zdecyduje się na leczenie alkoholizmu, warto aby jej najbliżsi również skorzystali z terapii. Udział całej rodziny w terapii to jeden z najlepszych sposobów wsparcia osoby uzależnionej i umocnienia jej motywacji do zachowania abstynencji. Należy przy tym zrozumieć, że sam udział rodziny w terapii jest postrzegany jako forma wparcia, ale tak naprawdę najważniejsze jest to, co rodzina z terapii wynosi – dzięki uczestnictwu w dobrze poprowadzonej terapii dla osób współuzależnionych bliscy alkoholika są w stanie zidentyfikować czynniki wyzwalające nawrót choroby (także te wynikające z różnego rodzaju sytuacji rodzinnych, którym wcześniej nie przyglądali się pod tym kątem).

Czego nie robić „pomagając” alkoholikowi wyjść z nałogu?

Podstawowym „grzechem” bliskich osoby uzależnionej – przede wszystkim tych, u których występuje problem współuzależnienia – jest stosowanie nieskutecznych strategii radzenia sobie z problemem alkoholowym w domu czy rodzinie. Dlaczego nagminnie sięgamy po nieskuteczne strategie? Powodem nie jest zła wola, ale bezsilność, czy wyczerpanie. Często również ogólnie rozumiana miłość i troska, które w obliczu konieczności radzenia sobie z uzależnieniem popychają nas do naprawdę absurdalnych działań.

Dekalog grzechów osób współuzależnionych otwiera strategia „na straszaka”. Bardzo często sięgają po nią kobiety, które grożą uzależnionym mężom i partnerom, że od nich odejdą. Strategia „na straszaka” obnaża swoje słabe strony już przy pierwszym potknięciu osoby uzależnionej, kiedy partnerka – mimo, że obiecała odejść – wciąż jest tuż obok. Drugim często popełnianym grzechem jest błaganie… W wielu przypadkach ta strategia nie przynosi zamierzonych rezultatów nawet na krótką metę. Co gorsza, błagając osobę uzależnioną, żeby rozpoczęła leczenie w pewnym sensie stawiamy ją w pozycji dominującej, co bardzo szybko może się obrócić przeciwko nam.

Alternatywą dla grożenia i błagania jest ratowanie. Ratowanie to typowe zjawisko współuzależnienia zaliczane do zachowań nadodpowiedzialnych i nadkontrolnych. Osoba ratująca bierze na siebie odpowiedzialność za picie i skutki uzależnienia osoby chorej. Wachlarz zachowań nadodpowiedzialnych i nadkontrolnych jest bardzo szeroki i obejmuje działania, takie jak:

• płacenie zaległych rachunków,
• usprawiedliwianie niewywiązywania się z ról społecznych,
• sprawdzanie, czy gdzieś nie został ukryty alkohol,
• wylewanie ewentualnych zapasów alkoholu lub ich chowanie,
• dzwonienie i pytanie, gdzie jest osoba uzależniona, bo już powinna wrócić.

Paradoksalnie zachowania nadopowiedzialne i nadkontrolne mogą stanowić czynnik wyzwalający, w efekcie czego osoba uzależniona pije częściej i więcej niż piłaby, gdyby nie była kontrolowana.

Jak wspierać osobę uzależnioną, która podjęła leczenie?

Decyzja o podjęciu leczenia jest niełatwa, podobnie jak samo leczenie. Dlatego najlepszym wsparciem osoby uzależnionej, która już zdecydowała się na podjęcie leczenia jest nie przeszkadzanie jej w terapii. Jak już wcześniej wspomnieliśmy bardzo dobrze sprawdza się również równoległa terapia dla osób współuzależnionych lub terapia dla rodzin osób uzależnionych – różne ośrodki odwykowe oferują różne formy terapii, dzięki czemu bez większego problemu powinniśmy znaleźć formę wsparcia terapeutycznego, które będzie dla nas najbardziej korzystne. Wracając jednak do wsparcia osoby uzależnionej, która podjęła terapię…

Współuzależnieni bliscy, u których obserwujemy zachowania nadodpowiedzialne i nadkontrolne często mają tendencje do instruowania osób uzależnionych jak mają się zachowywać na terapii, co robić. Takich zachowań powinniśmy unikać. Podobnie jak oczekiwań nagłej i diametralnej poprawy. Zamiast tego, powinniśmy się uzbroić w cierpliwość i okazywać zwykłą ludzką życzliwość. Nie oczekiwać szczegółowych sprawozdań ze spotkań z terapeutą. Nie podporządkowywać życia swojego i reszty rodziny terapii osoby uzależnionej. Z drugiej strony, warto unikać alkoholu w domu i namawiania osoby uzależnionej do uczestnictwa z imprezach lub spotkaniach (np. rodzinnych), na których alkohol będzie obecny. Zapoznaj się z naszą ofertą leczenia alkoholizmu w Warszawie!