Jak wyjść z uzależnienia?

W języku polskim nagminnie używamy określeń popaść w uzależnienie i wyjść z uzależnienia, które każą sądzić, iż uzależnienie pojawia się nagle i równie szybko znika. Tymczasem w obydwu przypadkach mamy do czynienia z długofalowym i czasochłonnym procesem. Proces wychodzenia z uzależnienia – niezależnie czy jest to uzależnienie od alkoholu, leków, hazardu czy narkotyków – dobywa się etapami. Zanim jednak rozpoczniemy wychodzenie z uzależnienia, niezbędne jest uświadomienie sobie problemu. Niemożliwym jest bowiem podjęcie skutecznej terapii uzależnień w sytuacji, w której problem nie istnieje.

O uzależnieniu (potocznie nałogu) mówimy wówczas, kiedy osoba uzależniona zachowuje się tak, jakby nie miała wyboru, wolnej woli. Alkoholik musi napić się wina. Lekoman zażyć tabletkę. Osoba uzależniona od hazardu obstawić kolejny zakład u bookmachera. Poczucie przymusu jest kluczowe dla identyfikacji stanu uzależnienia, które może przybierać formę uzależnienia fizycznego i psychicznego.

Abstynencja – pierwszy krok do wyjścia z uzależnienia

Tak długo, jak długo pozostajemy pod wpływem danej substancji lub zachowania nie jesteśmy w stanie podejmować racjonalnych decyzji. Dlatego pierwszym etapem leczenia uzależnienia od konkretnych substancji jest zazwyczaj detoks. Detoks polega na oczyszczeniu organizmu i wyeliminowaniu fizycznych objawów uzależnienia. To właśnie wyeliminowanie fizycznych objawów uzależnienia pozwala na zachowanie abstynencji. W przypadku uzależnienia od hazardu detoks wiąże się przede wszystkim z odzyskaniem stanu równowagi hormonalnej organizmu. Należy bowiem pamiętać, że w przypadku uzależnień do zakupów, seksu, hazardu czy gier komputerowych podejmowanie określonych czynności powoduje produkcję i wyzwalanie w organizmie określonych hormonów, których nadmiar zaburza gospodarkę hormonalną powodując m.in. huśtawki nastrojów. Osoba uzależniona tłumi lęki kolejnym zastrzykiem „dobrych” hormonów, co w praktyce oznacza kolejną parę butów, partnerkę/partnera, wizytę w kasynie.

Przyznanie się do uzależnienia i akceptacja

Przyznanie się przed sobą samym do uzależnienia to drugi krok na drodze do wyjścia z nałogu. Niestety ta samoświadomość nie przychodzi ot tak. Dopiero okres abstynencji, często wymuszonej, pozwala na „trzeźwy” osąd sytuacji i zrozumienie, że to nałóg kontroluje nas, a nie odwrotnie. Są jednak przypadki, w których do problemu przyznają się osoby bez doświadczenia okresu abstynencji. Najczęściej jest to wynik traumatycznego wydarzenia lub wręcz tragedii, do której doszło w konsekwencji nadużywania danej substancji czy zachowania.

Samo przyznanie się do uzależnienia to za mało, żeby podjąć skuteczną walkę z nałogiem.Kolejnym krokiem jest akceptacja. Akceptacja to de facto zadanie na całe życie, ponieważ nałóg nie znika, a osoba uzależniona do końca życia pozostaje podatna. Akceptując fakt uzależnienia i konsekwencje, jakie wywiera ono na zdrowie, życie rodzinne i zawodowe osoba uzależniona jest gotowa do rozpoczęcia faktycznej walki, a więc podjęcia terapii.

Jak wybrać terapię, żeby wyjść z uzależnienia?

W powyższym artykule leczenie uzależnienia zostało przedstawione jako ostatni, czwarty krok na drodze do wyjścia z nałogu, co stanowi pewne uproszczenie. Omówione powyżej trzy kroki – abstynencja, przyznanie się i akceptacja – stanowią integralny element terapii. Oznacza to, że osoba uzależniona nie musi się mierzyć ze swoim nałogiem sama lub wyłącznie z pomocą najbliższych, przeciwnie. W przyznaniu się do problemu i jego akceptacji skutecznie pomagają terapeuci, którzy jednocześnie pokazują osobom uzależnionym prawidłowe wzorce zachowania.

Leczeniem uzależnień zajmują się ośrodki prywatne leczenia uzależnień i państwowe, w których terapia realizowana jest w ramach terapii indywidualnej i grupowej. Sama terapia, podobnie jak proces wychodzenia z nałogu odbywa się etapami