Czym jest współuzależnienie?

Bliscy osoby uzależnionej często starają się pomóc, podporządkowując swoje życie osobie, która wpadła w nałóg. W wielu przypadkach takie działanie wcale nie prowadzi do poprawy, a jeszcze bardziej może zaburzać relacje rodzinne. Takie zjawisko nazywa się współuzależnieniem. W tym artykule wyjaśnimy, czym jest współuzależnienie i jak można sobie z nim radzić.

Na czym polega współuzależnienie i jak się objawia?

O współuzależnieniu mówimy, gdy bliska osoba uzależnionego (najczęściej partner lub partnerka) świadomie przejmuje odpowiedzialność za chorego, całkowicie podporządkowując swoje życia osobie uzależnionej. Zjawisko polega na tym, że osoba współuzależniona żyje i funkcjonuje w poczuciu, że jest w części odpowiedzialna za nałóg bliskiej osoby i musi zrobić wszystko, aby go kontrolować. Takie zachowanie pozornie ma stanowić wsparcie dla uzależnionego i pomóc mu walczyć z nałogiem, jednak w praktyce najczęściej prowadzi do dodatkowych problemów i ułatwia trwanie w chorobie.

Jakie są objawy współuzależnienia?

Objawy współuzależnienia są bardzo trudne do wychwycenia, ponieważ nie tylko dla osoby współuzależnionej, ale często też jej przyjaciół, jawią się jako miłość i troska o uzależnionego. Warto jednak znać symptomy, które mogą wskazywać na to, że pojawił się problem. Wśród najważniejszych objawów współuzależnienia wyróżniamy:

• poświęcenie dużej ilości czasu i energii na zmniejszenie skutków zaniedbywania życia zawodowego i rodzinnego przez chorego, np. osoba współuzależniona przejmuje obowiązki osoby z nałogiem, zaniedbując własne potrzeby i pragnienia;
• usprawiedliwianie zachowania osoby uzależnionej – osoba współuzależniona często wykazuje zbyt dużą tolerancję dla destrukcyjnych zachowań uzależnionego, wielokrotnie spychając winę na siebie lub inne osoby;
• ciągła potrzeba kontrolowania sytuacji – polega na usilnym staraniu się zapobieganiu konsekwencjom, towarzyszącym działaniom osoby uzależnionej, np. żona usprawiedliwia nieobecność męża w pracy wypadkiem lub chorobą.

Osoby współuzależnione żyją w ciągłym lęku przed porzuceniem i odrzuceniem. Często obawiają się, że osoba uzależniona odejdzie, jeżeli nie będą w stanie zaspokoić jej potrzeb i wymagań. Zbyt długie trwanie w takim stanie może doprowadzić do utraty własnej tożsamości, która polega na tym, że osoba współuzależniona przestaje odczuwać własne potrzeby, porzuca ambicje, całkowicie podporządkowując swoje życie uzależnionemu bliskiemu.

Czy współuzależnienie można leczyć?

Leczenie współuzależnienia rozpoczyna się od uświadomienia sobie problemu, co wcale nie jest łatwe. Nadmierne koncentrowanie się na  życiu i potrzebach osoby z nałogiem uważane jest przez osobę współuzależnioną za troskę i miłość. Dopiero zdanie sobie sprawy, że takie zachowanie jest destrukcyjne i tylko potęguje trwanie w uzależnieniu drugiej osoby, pozwala na podjęcie kolejnego kroku, jakim jest terapia uzależnień.

Leczenie odbywa się w specjalistycznym ośrodku leczenia uzależnień, gdzie specjaliści przygotowują specjalny program, mający na celu uświadomienie osobie współuzależnionej, że nie ma wpływu na nałóg bliskiej osoby i nie jest za niego odpowiedzialna. Terapia współuzależnień to rodzaj psychoterapii, która pomaga w nauce stawiania granic osobie z nałogiem oraz w otwartym mówieniu o problemie. Jest to też dobra droga do samoakceptacji oraz zrozumienia, jak ważne jest poczucie własnej tożsamości i życie własnym życiem.